ABD’NİN FÜZE KALKANI HAMLESİ
ALİ BULUNMAZ

Uzun süredir gündemde olan, ABD’nin Avrupa’ya yerleştirmeyi tasarladığı füze kalkanı sistemiyle ilgili, ABD ve Polonya ön anlaşma imzaladı. Rusya’nın, kendine dönük bir tehdit biçiminde algıladığı proje, ABD’nin “güvenlik” gerekçesini öne sürerek kurmayı istediği bir sistem.

İki Ülke
ABD, Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne yerleştirmek istediği füze kalkanı sisteminin gerekçesini “İran tehdidi” olarak açıklıyor. Buna göre, İran’ın herhangi bir füze saldırısı halinde, söz konusu sistemin Avrupa’yı koruyacağı iddia ediliyor.

Rusya ise, geçtiğimiz yılki Münih Uluslararası Güvenlik Konferansı’nda, ABD’nin yerleştireceği füze sistemlerinin belli dönüşümler sonrası saldırı amaçlı kullanılabileceği endişesini taşıdığını belirtmişti. Bir başka deyişle Rusya, ABD’nin sunduğu “İran tehdidi” gerekçesinin bir perdeleme olduğunu, hedefte kendisinin bulunduğunu savunuyor. Putin’e göre, “NATO maskelemesiyle, Rusya’nın enerji ticareti ve stratejik çıkarları gözetim altına alınıyor, hatta engellenmeye çalışılıyor.” Bu anlamda Rusya, Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne sistemin kurulmaması adına baskı yapıyor.

Çek Cumhuriyeti Başbakanı Mirek Topolanek, ABD’nin füze kalkanı projesinin Rusya ile tartışılmasına karşı çıkıyor ve “tek karar vericinin kendileri olduğunu” söylüyor. Bunun yanında halkın yüzde 70’i, ABD’nin Çek Cumhuriyeti topraklarında füze kalkanı sistemi kurmasına sıcak bakmıyor.

Polonya Başbakanı Donald Tusk ise Rusya’yı kastederek, “diğer ülkelerin güvenlik çıkarlarına da önem verilmesi gerektiğini” belirtip ekliyor: “Bu projenin, diğer ülkeler tarafından da kabul ediliyor olması önemli.”

Kimi Avrupalı siyasetçiler ile uzmanlar, ABD’nin kuracağı bu sistem yüzünden silahlanma yarışının yeniden başlayacağını ve bir barış sorununun gündeme geleceği konusunda uyarılarda bulunuyor.

Putin’in çıkışı
Bunu doğrulayan gelişme ise, Putin’in “silahlanma yarışına hazırız” açıklamasıydı. Putin’e göre “diğer ülkeler silahlanma adına Rusya’dan çok daha fazla harcama yapıyor.” Rusya lideri “ülkesinin ileri teknoloji ürünü silahlar üreterek, yeni silahlanma yarışının bir parçası olabileceğini ve söz konusu meydan okumaya karşılık verebileceğini” belirtiyor.

Putin’in ifade ettiği meydan okuma, tam da ABD tarafından Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne kurulmak istenen füze savunma sistemiyle kesişiyor.

Füze kalkanı ve Polonya
Tüm bu tartışmalar süredursun, Polonya ve ABD ilke anlaşmasına vardı bile. Polonya’nın, ABD tarafından kurulacak füze kalkanı sistemini yapılandırılmasına onay vermesinin altında kimi güvenceler yatıyor.

Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikoski’nin, ABD’ye yaptığı resmi ziyaret sonrası Condoleezza Rice ile kameraların karşısına geçerek açıklamalarda bulundu. Sikovski, “ABD’ye çeşitli talepler ilettiklerini ve sözü geçen taleplerden en önemlisinin Polonya’nın bazı güvenlik sorunlarının, iki ülke arasındaki anlaşma içine alınması isteği olduğunu” söyledi.

Adı geçen talebin ayrıntıları ise, füze kalkanı tesislerine karşılık Polonya’nın hava savunma sistemleri başta olmak üzere, savunma sanayinin ABD tarafından modernize edilmesi şeklinde.

Rice da “ABD’nin bunu desteklediğini ve desteğin, müttefikleri Polonya’yı daha güçlü hale getireceğini” belirtti.

Rusya’nın kaygısı ve karşı girişimi
İki ülkenin yaptığı anlaşmaya göre ABD, Polonya’ya 10 önleyici füze sistemi kurmayı tasarlıyor. Aynı sistemin bir parçası olarak da Çek Cumhuriyeti’ne radar istasyonu kurulması düşünülüyor.

Rusya ise hedefte kendisinin bulunduğunu ısrarla vurguluyor. Polonya ve ABD’nin anlaşmasına karşı Rusya, Litvanya ile Polonya arasında yer alan ve kara bağlantısına sahip olmayan Kaliningrad bölgesindeki askeri varlığını canlandırabileceğini ve burada yeni bir askeri yapılanmaya gidebileceğini ifade etti.

Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne kurulması düşünülen füze kalkanı sistemiyle, ABD ve Rusya arasında adı konmamış bir soğuk savaşın başlayacağı vurgulanabilir. Buna yeni bir silahlanma dalgasını eklediğimizde, Putin’in dediği gibi, “tek kutupluluğun son bulacağı”na dair işaretler de belirmiyor değil…